“Weet je hoeveel volgers ik heb op Instagram”, vroeg iemand mij vorig jaar in Gent. “Een paar duizend. En weet je hoe ik dat doe? Met Gramdominator, ken je dat?” Ik kende het toen nog niet, maar tien minuten later wel. Het is een service waarmee je Instagram-volgers en -likes kunt boosten. Veel influencers blijken dat soort services te gebruiken. Werkt trouwens lekker, want de gast in kwestie heeft nu meer dan 11.000 volgers, terwijl hij niet eens veel post.
Op instagram, waar anders, is daar nu een reportage van de VPRO over, onder de titel #followme. Je kunt ze bekijken door in de Instagram-app naar het profiel followme.doc te gaan en daar te klikken op het IGTV-icoontje. Vormelijk valt je meteen op dat deze reportage 'verticaal’ is gemaakt, zoals je dus filmt met een smartphone, rechtopstaand.
De trailer van de reportage
Ik heb hieronder een paar dingen samengevat uit die reportage, maar doe jezelf een plezier en kijk er eens naar. Velen onder jullie zullen niet bepaald verbaasd zijn, maar ik vond de grondigheid waarmee het allemaal lijkt aangepakt, wel stevig… Al zullen sommigen zich wel een beetje ergeren aan dat verbaasde vingertje van ‘oei oei, hier wordt geld verdiend’ en 'moeten we dat niet wat meer reguleren’. Zelf heb ik daar niet zo'n probleem mee, omdat het echt wel verwerpelijk is wat er gebeurt, en je mag dat ook gerust vinden en zeggen. Ik heb er trouwens met mijn 11-jarige dochter naar gekeken. Een beetje mediawijsheid nu en dan, kan geen kwaad. 🤓
Dus: Katy Perry heeft 20 procent 'fake followers’. Net als de meeste heel grote Instagram-accounts trouwens. Dat wil niet per se zeggen dat zij, Justin Bieber, Ariana Grande en vrienden echt ook fake profielen hebben gekocht, maar het ziet er toch meteen minder fraai uit.
Advies voor wie succesvolle Instagram-posts wil maken: je moet een haakje maken: in de eerste drie seconden van het filmpje of in de scroll, moet er iets zijn dat mensen kunnen leuk vinden of sharen. Iets wat hun aandacht trekt. Dat vergt wel redelijk wat 'in scène zetten’. Sommige voorbeelden in de reportage lijken wel filmsets, waarin mensen dingen een aantal keer opnieuw doen tot het licht goed zit en de timing ok is. Nu ja, als je foto’s neemt als gewone gebruiker, doe je dat toch ook wel denk ik. 'Nog keer opnieuw’, of 'allee, zet u nu eens deftig voor die foto’, of 'die staat er niet helemaal goed op’, of 'hm, die zon zit teveel zo’. Geef toe, je hebt dat ook wel al eens gedaan.
IMA, een Nederlands marketingbureau voor influencers komt er ook in voor. Waarom doen influencers dat eigenlijk? 'Vrijheid, je moet niet voor een baas werken, want je kunt van je hobby je werk maken.’ Daar werken ze al met bijna 100 mensen, met ook een kantoor in New York. Campagnes die ze doen voor klanten zijn bijvoorbeeld op reis gaan met een drankenmerk naar ibiza. Influencers gaan mee, en daar geven ze dan content voor terug. Er is een hele briefing van met een presentatie en wat ze van die foto’s dan verwachten, … Om dan dus een 'oprechte connectie’ te maken. Nu ja, er moet wel sowieso een connectie zijn tussen een merk en een bepaalde influencer, anders gaat het nooit werken.
En ja, er zijn bedrijven die volgers verkopen. Ik dacht dat grotendeels automatisch aangemaakte profielen waren, met namen en foto’s die via een algoritme worden gemaakt. Dat klopt maar voor een deeltje. Een doeltreffendere strategie is bestaande profielen kopiëren, digitaal klonen als het ware. Die praktijk kende ik nog niet. De anonieme verkoper legt het zo uit:
Je hebt gradaties in nepvolgers. De echte nep-volgers hebben rare namen en soms geen profielfoto. Een stapje verder zijn profielen die één-op-één worden gekopieerd van willekeurige mensen op het internet. Een soort webserver zoekt de hele dat Instagram-profielen. Daarvan pakken we de profielfoto en de biografie, en daar maken we dan weer een nieuw profiel van.
Naast je aantal followers, kan zo een nepaccount-service je ook helpen om likes en comments te boosten op je Instagram-posts. ‘Je kunt dus alles viral maken op deze manier. In 2018 is dat echt wel macht.’ Dat is dan virtueel, met een algoritme. Maar het Russische 'Commenter’ gaat een stuk verder. Daar kan je als adverteerder likes en positieve commentaren kopen. Die worden door echte mensen ingetikt. In de reportage komt een vrouw aan bod die zelf freelancet als sociale media manager voor lokale bedrijfjes zoals een nageltstudio. Zij koopt op Commenter positieve reacties voor haar klanten. Daarvoor betaalt ze, maar ze geeft ook zelf bestelde reacties op andere posts. Zijn daar morele bezwaren bij. 'Soms, maar ik doe gewoon wat ze mij vragen.’
‘Dovetale’ is dan weer een bedrijf dat 'geld verdient door de schaduwkanten van instagram in het licht te zetten. Ze sporen nepvolgers op, zodat merken kunnen weten hoe geloofwaardig bepaalde influencers zijn.’ Dus ze helpen hun klanten om échte influencers te vinden, of om minstens niet teveel te betalen voor influencers die in werkelijkheid minder echte volgers hebben dan je op het eerste gezicht zou denken.
En doet Instagram, onderdeel van Facebook, daar dan niets aan? Toch wel. Twee weken geleden hebben ze een persbericht uitgestuurd waarin ze aankondigen dat ze veel strenger zullen worden voor nep-accounts, maar ook voor echte accounts die gebruik maken van services die hen meer volgers en likes moeten opleveren. In het originele persbericht (Engels) klinkt dat zo:
Starting today, we will begin removing inauthentic likes, follows and comments from accounts that use third-party apps to boost their popularity. We’ve built machine learning tools to help identify accounts that use these services and remove the inauthentic activity.